Cerhul-Akaid -2 Ciltli

Mutezile, genel olarak serbest düsünme yanlisi ve insanlarin kafasina takilan her konuya aciklik getirme egiliminde olan bir düsünce okulu olarak tartisilan meseleler hakkinda söz söyleme geregi duymus ve söz kelimesinin Arapcasi kelam oldugu icin de bu düsünce müktesebatinin olusturdugu ilme Kelam Ilmi denilmistir. Kelam Ilmi, Islamin ilk dönemlerinde karsilasilan Yahudlik ve Hristiyanlik dinleri ile ayrica Iran, Yunan, Cin ve Hint gibi cevre kültür ve medeniyetlerin etkisiyle Müslümanlarin gündemine giren cesitli meseleler hakkinda Islamin Sözü olarak ortaya cikarak daha cok dis inanc ve felsefelere karsi Islam Düsüncesinin yaklasimini ortaya koymayi amaclamistir. Harici unsurlara karsi Islamin sesi ve sözü olma görevini ilk üstlenenler daha cok Mutezil alimler olmus ve böylece Kelam Ilminin kuruculari da onlar olmuslardir. Nitekim Mutezilenin bu serbest ve genis düsünme egiliminde olmasi neticesinde Islam Dünyasi ilk asirlarda düsüncede ve bilimde cok büyük bir inkisafa mazhar olmus; Büyük Islam Medeniyeti denilen cag da Mutezilenin etkin oldugu bu dönemlerde gerceklesmistir. Ancak serbest düsünceden haz etmeyen, zira akilli ve bilincli insanlari diledikleri gibi yönetmenin zor oldugunu bilen siyas iktidarlar, bu serbest düsünme anlayisini ortadan kaldirip yerine halki koyun sürüsü haline getirmeyi ve böylece onlari kolay bir bicimde gütmeyi saglamak üzere Akaid diye bir sey icad edip sabit birtakim düsünceleri degismez din kurallari itikad olarak insanlara dayattilar. Bu dogmatik anlayisin topluma yerlesmesi ile serbest düsünme yok olup sabit düsünce egemen oldu; böylece Kelam Ilmi de yerini Akaid Ilmine birakmis oldu. Islam Dünyasinda serbest düsünmenin yok olmasi ile ilm ve meden tekamül de ortadan kalkti; inkisafin acilim yerine inkisar kirilma ve infisad bozulma egemen oldu.