Sosyalizm Fikri

Temel fikrini, kökleri erken sanayi cagina dayanan düsünsel kaliptan yeterince kararli bicimde siyirarak yeni toplumsal teorik cercevelere tasiyabilmesi halinde, sosyalizmde hala canli bir kivilcimin sakli oldugunu kanitlamaya calisacagim.
Sovyetler Birliginin cöküsüyle sosyalizmin tarihsel olarak bittigi iddialarinin dillendirilmesinin üzerinden ceyrek yüzyili askin zaman gecti; sosyalizmin en azindan fikri, hala yasiyor. Frankfurt OkuluElestirel Teori geleneginin son kusaginin temsilcisi Axel Honneth, bu kitapta sosyalizm fikrini canlandirmanin yolunu tartisiyor. Günümüzde sosyalizm secenegini yeniden gündeme getirme cabasinin bir kolunu, sicakkanli bir arayis olusturuyor. Bu arayis, yenilenmenin kaynagini, son yillarin anti-kapitalist protesto ve ayaklanma hareketlerinin dinamiginde görüyor. Axel Honneth ise bu arayista serinkanli kolu temsil ediyor. O, sosyalizmin teorik öncüllerini temelden sorgulamaktan yana. Bunun icin, geleneksel sosyalizmin sanayi toplumunun gercekligine bagli paradigmasindan cikmasi gerektigini düsünüyor. Honnethin arayisi, liberalizmi Sicinden- asma perspektifiyle birlesiyor.
Mirasi kurtarma degil, yeniden tarif etme cabasi...
Önsöz
Sosyalizm, cok degil, bir yüzyildan daha kisa bir süre önce modern toplum icerisinde öylesine güclü bir hareketti ki, dönemin büyük sosyal teorisyenlerinin neredeyse hicbiri, onu ayrintilariyla, bazen elestirel, bazen güclü bir sempati duyarak ama her zaman önemseyerek analiz etmekten kacinamamistir. Henüz 19. yüzyilda bunun ilk adimini atan John Stuart Milli, Emile Durkheim, Max Weber ve Joseph Schumpeter izlemistir. Sadece en önemlilerini siraladigimiz bu düsünürler, aralarindaki kisisel tutum ve teorik anlayis farklarina karsin, sosyalizmi kapitalizme uzun süre
eslik edecek bir entelektüel meydan okuma olarak görmekte hemfikirdirler. Günümüzde bu kökten degismistir. Sosyalizm, sosyal teorik baglamlar icerisinde sözkonusu edildiginde
bile, miadini doldurdugu üzerinde anlasmaya varilmis gibidir. Ne kitleler üzerinde yarattigi coskuyu bir daha tekrar alevlendirebilecegine ihtimal verilmekte, ne de günümüz kapitalizmine karsi yol gösterici bir alternatif olarak görülmektedir. 19. yüzyilin iki büyük hasmi adeta bir gecede
rollerini degistirdiler.
Max Weber görse hayretle gözleri ni ovustururdu Din, ahlak gücü olarak gelecege ait görü
-lürken, sosyalizm bunun aksine gecmise dair bir fikri varlik olarak olarak algilanmaya basladi. Bu degisimin cok hizli olusu, bu nedenle gercegi tam olarak yansitamayacagi inanci, beni bu kitabi yazmaya yönlendiren iki nedenden biri oldu. Izleyen sayfalarda, temel fikrini, kökleri erken sanayi cagina dayanan düsünsel kaliptan yeterince kararli bicimde siyirarak yeni toplumsal teorik cercevelere tasiyabilmesi halinde sosyalizmde hala canli bir kivilcimin sakli oldugunu kanitlamaya calisacagim.
Izleyen sayfalarda okuyacaginiz düsüncelerimi kaleme almaya beni yönlendiren ikinci neden ise, son kapsamli calismam Özgürlügün Hukukunun aldigi tepkilerle yakindan iliskilidir.1
Bu konuda gerceklestirilen pek cok tartismada, modernligin normatif ufkundan hareket eden yöntemsel cikis noktamin, verili toplumsal düzenin dönüsümüne dair elestirel bir perspektife artik dahil olmama niyetimi acikca belli ettigi yorumunu nadir olmayan bir bicimde isitmek zorunda kaldim.
Bunun, bilincli tercih ettigim bir yöntemsel sinirlandirmanin yanlis anlasilmasina dayandigini göstermek üzere, gerekli ve mümkün olan noktalarda bu itirazla yazili olarak yüzlestim.3
Yine de Özgürlügün Hukukunda ortaya konan perspektifin, ileriye dogru kurumsal olarak tümüyle farkli bicimde olusturulmus bir toplum düzenine acilabilmesi icin, sadece hafifce baska bir yöne bükülmesi gerektigini hissediyordum. Bu durum esas niyetimin aksine, kücük bir calismanin ardindan,
daha önce icsel bir perspektifle bulguladigim gelisim cizgilerinin hangi vizyona dogru uzanmasi gerektigini ortaya koyan daha büyük bir calismayi hazirlamama vesile oldu.