Spinozanin Dini

Baruch Spinoza, caginin ötesine uzanan bir mesaj ve miras birakabilmis büyük bir düsünürdür. Neredeyse bütün büyük düsünürler gibi o da cagdaslari ve kendinden sonra gelen bircok kimse tarafindan hep yanlis anlasilmis, yanlis yorumlanmis ve yanlis degerlendirilmistir. Batida ilk ciddi Kitab-i Mukaddes elestirisini yapan, Tanriyi geleneksel Hiristiyan bakis acisinin disinda rasyonel bir cizgide degerlendirebilen ve bütün inananlari dinlerine ve inanclarina bakilmaksizin ortak bir etik ve ahlaki temelde bulusturabilecek bir sistem vaaz eden Spinoza, Tanriyi anlamak ve bilmenin kendini anlamak ve bilmekten gectigine inanir. Bu, iyi ve mutlu bir insan olmanin da yoludur. Cünkü hicbir sey Tanrinin disinda degildir, hepimiz Tanridayiz. Bunu tefekkür yoluyla idrak etmeden, var olusumuzu anlamlandiramayiz ve yalnizca icgüdü, tutku ve duygularimizin kölesi oluruz. Aslinda Deus sive Natura Tanri ya da Doga derken, Spinoza yüzeysel bir panteizm tablosu cizmenin ötesinde, her birimizin hayatini degistirebilecek, anlamlandirabilecek bir olguyu hatirlatmak cabasindadir Hepimiz ilahi tözden meydana getirildik, Onun tarafindan kusatildik. Biz Ondayiz. Bu bilincin farkinda olmazsak, ilah tarafimizi, yani insani tarafimizi kaybederiz.
Bertrandt Russell, A History of Western Philosophy isimli meshur kitabinin önsözünde, John Locketan daha büyük bir filozof olduguna inanmasina karsin Spinozaya daha az bir yer verdigini zira Spinozanin etkisinin Lockeunkine nazaran cok daha kisitli oldugunu vurgulamisti. Fakat bugün bu tablo degismektedir. Dünyada ve Türkiyede, Spinozanin düsünceleri toplumlar icin yeni bir önem, etki ve deger kazanmaktadir.
Bu kitap, bu yeni farkindaliga büyük bir katki saglayacak. Clare Carlisle, Spinoza etigini bambaska bir perspektiften acimlamakta, onun modern insana rehberlik edebilecek büyük bir derinlige sahip oldugunu gözler önüne sermektedir.