Handboek sociaal-emotionele vaardigheden

Of jeugdigen gelukkig worden is niet te voorspellen. Een succesvol leven kan niet worden gegarandeerd. Er zijn immers veel factoren waarop men geen invloed heeft en die het leven een onverwachte wending kunnen geven.
Maar het is wel mogelijk om kinderen en jongeren toe te rusten met middelen die de kans op een geslaagd leven vergroten. Daartoe behoren vaardigheden om goed te kunnen leren, positief met anderen om te kunnen gaan en zinvol deel te kunnen nemen aan de samenleving.
Dit boek behandelt een aantal elementaire vaardigheden die nodig zijn om goed te kunnen functioneren in het gezin, op school en in de vrije tijd. Het gaat om vaardigheden die helpen voorkomen dat jeugdigen:
- geen oog hebben voor anderen
- situaties verkeerd inschatten
- gedragsproblemen ontwikkelen
- conflicten krijgen met anderen
- op school gedemotiveerd raken
- in een isolement terecht komen.
De ouders en de school spelen hierbij een belangrijke rol. Als het in het gezin ontbreekt aan communicatie en onderlinge saamhorigheid bestaat de kans dat kinderen de vereiste vaardigheden niet of onvoldoende ontwikkelen. Wanneer op school onvoldoende wordt geleerd is het risico op maatschappelijke uitval groot.
Dat geldt vooral voor kinderen die in aanleg meer moeite hebben met het zich eigen maken van de vaardigheden om goed te kunnen leren en positief om te kunnen gaan met zichzelf en anderen. Daarom is er in dit boek ook aandacht voor kinderen en jongeren met ADHD of autisme, alsook voor jeugdigen die door hun agressie, angsten en beperkte leervermogens, moeite hebben zich de vereiste basisvaardigheden eigen te maken.
Hiernaast worden er testinstrumenten aangereikt om de essentiële vaardigheden te screenen. Ook worden er een aantal werkwijzen vermeld om de ontwikkeling van deze basisvaardigheden bij kinderen en jongeren te stimuleren en scheefgroei bij te sturen.
Het boek is geschreven voor iedereen die meer wil weten over de vaardigheden die jeugdigen tijdens hun ingroei in de samenleving dienen te ontwikkelen en hoe dit proces bevorderd en bijgestuurd kan worden. Het boek is niet alleen van belang voor beroepskrachten in de jeugdzorg en het speciaal onderwijs of zij die daarvoor worden opgeleid, maar ook voor leraren, (pleeg)ouders en ieder ander die belangstelling heeft voor de ontwikkeling van kinderen en jongeren.

Prof. dr. Jan Dirk van der Ploeg is emeritus hoogleraar orthopedagogiek, Universiteit Leiden.
Prof. dr. E.M. Scholte is prof. dr. aan de Universiteit Leiden