Çok Yönlü Bir Müellifin Son Mesaji

Yasadigi devirde yeterince anlasilamamis ve hakkinda yapilan elestirilerle bir anlamda unutulmasina zemin hazirlanmis Uzun Firdevsî, son zamanlarda eserleri üzerine yapilan akademik çalismalar arttikça adeta yeniden kesfedilmeye baslanmistir. Bu çalismalari agirlikli olarak, ortaya koydugu zengin dil varligini ortaya çikarmak amaçli dil çalismalari olusturmustur. Bunun disinda gördügümüz kadariyla biyografisi üzerinde yeterince durulmamis, verilen bilgilerin tekrarindan öteye geçilmemistir.
          Hazirladigimiz bu çalisma Firdevsî'nin son eseri oldugu kabul edilen Hayât-nâme'nin[1] tenkitli metninin incelenmesi ve günümüz Türkçesine aktariminindan meydana gelmektedir. Bununla birlikte elde mevcut olan tüm kaynaklarin kullanilmasiyla yazarin biyografisi ve eserleriyle ilgili net olmayan bazi meselelerin izi sürülerek mevcut verilerden hareketle bazi meseleler netlestirilmis, kesin sonuca gidilemeyen yerlerde ise yorum ve tahminlerde bulunulmustur.
          Çalisma; önsöz, giris, sonuç ve kaynakça disinda dört ana bölümden olusmaktadir.
          Giris Firdevsî hakkinda bilgi veren temel kaynaklar ve bunlarin incelenmesine ayrilmistir. Bu anlamda Firdevsî'nin hayati hakkinda bilgi veren kaynaklar basta "Firdevsî'nin Kendi Eserleri" ve "Tezkireler" olmak üzere "Biyografik ve Bibliyografik Eserler", "Edebî Eserler" basligi altinda "Süleymân-nâme Muhtasarlari", "Dîvânlar ve Mesnevîler", "Arsiv Malzemesi" seklinde tasnife tabi tutularak kisaca tanitilmistir. Bahsi geçen bu tarihî kaynaklarin Firdevsî ile ilgili kisimlari çalismamizin sonunda "Ekler" bölümünde verilmistir.
[1] Eserin ismi, Firdevsî tarafindan son sayfada (96a) Hayât-nâme olarak belirtilmesine ragmen, hem zahriyede hem de serlevhada Hayât ü Memât seklinde yer almaktadir. Bu çalismada, müellifin eserini Hayât-nâme olarak adlandirmasini esas alarak, bu ismi tercih ettik ve eser boyunca Hayât-nâme olarak anilmasini uygun bulduk.