Seytanname

Gogol, hicvini korku unsurlarindan yogurmustu; eserleri her türlü garabetin meskeni, yasam alanina dönmüstü. Cinler ve seytanlar korkutup kacan figürler degil, ana kahramanlari olmustu. Gogolden sonra evsiz kalan üc harflilere baslarini sokacaklari eserler veren de Bulgakov idi. Bir akrabalik bagini takip etmemizi mümkün kilan da, her türlü gotik zevatin hem Gogol, hem de Bulgakovun eserlerinde korkuturken güldürmesiydi. Hala daha olanca agirligiyla kücük in-sanlarini ezen meshur devlet bürokrasisiyle toplumsal bellekler bu iki ismin eserlerinde hesaplastilar.
Sehre sessiz sedasiz gelen müfettis ile, sehre sessiz sedasiz gelen seytamr. gözler önüne serdikleri ayniydi. En kalabalik halleriyle Mir- gorodta arz-i endam eden kahramanlarin, nese ve enerjilerinden bir sey kaybetmeden kendilerini Üstat ile Margaritada bulmasi tesadüfi degildi. Tipki Ölü Canlarm Cicikovunun yolculuguna Sovyet Mos-kovasinda devam etmesi gibi. Biri digerinin yillardan ve akimlardan süzülmüs tezahürüydü.
Gogolun mirasi birisine kalmissa, o da Bulgakovdur.