Klinik Farmakolojinin Esaslari ve Temel Düzenlemeler Ciltli

Üniversitelerde lisans düzeyindeki yaygin egitim, özel durumu olan eczacilik fakülteleri disindailacin temel ve biraz da uygulamali farmakolojisine ve kismen de toksikolojisine odakI anmistir. BöyI e bir egitimin hedefI erinden biri ,ileride recete yazacak tip ögrencisini ve receteyi yapacak olan eczacilik ögrencisini gelecekteicine girecegi meslegin temel gerektirilerini üstlenmeye hazirlamak ve sorumI uluk alabilecek bir düzeye getirmektir. Oysakiilacin üniversitelerde ögretilen derinliginin ötesinde,ilac endüstrisinde,ilaclailgili düzenleme kuruluslarinda görev alacakI ari, halk sagligi elemanlarini, ekonomistI eri,idarecileri ve saglikistatistikcileriniilgilendiren bircok özgül yanlari da bulunmaktadir. Ne var ki klasik egitim sistemimizicinde lisansüstü düzeyde bunlar üzerinde sistemIlve yapilandirilmis bir sekilde genellikle durulmamaktadir. Bu kitabin amaciilac alanini meslek olarak sececek ya da secmis olanlarin, formasyonlarinda eksik kalacak ya da kalmis olan secilmis konularda derinligine egitilmeleriicin olanak saglamaktir.
Cesitli temel alanlarda egitim ve ögretim gördükten sonrailaci meslek olarak secenler genellikleilaci bitmis ürün sekliyle tanirlar. Onun nasil gelistirildigini, yalin bir kimyasal maddenin veya ham maddeninilac ürünü haline getirilirken hangi asamalardan gectigini ve bununicin sarfedilen emekI erin cesitliligini ve yogunI ugunu bilmezI er. Bunlarin da bilinmesi gerekir. Özellikleilaci daha bilincli bir sekilde kullanmakisteyenlerin ve onunlailgili fikir beyan edeceklerin ve karar vereceklerin buz daginin suyun altindaki kisminiiyi bilmeleri gerekir. Yeterli bilgi olmadan fikir sahibi olunamaz, fikir sahibi olunmadan da gecerli bir karar verilemez. Kitap burada ve daha önceki baskilarin önsözünde belirtilen vizyon ve misyonicinde Türkiyede gönüllüinsanlar üzerinde klinik arastirma yapilmasiicin elzem olan düzenlemelerin yasama gecirilmeye baslandigi 1993 yilindan beri genisletilerek ögrenmekisteyenlerin ve cesitli meslek mensuplarinin kulI animina sunulmaktadir. Daha önceki baskilardan birinin önsözünde degindigim gibi Bu amacla yazilmis textbook niteligindeki klinik farmakolojlkitaplari, gözI emlerime göre Avrupa ülkelerinde veya ABDde pek yoktur veya az sayidadir. Buna karsilik mültidisiplinerligin olmazsa olmaz bir kosul oldugu klinik farmakolojlalaninin temel ögeleriileilgili disiplinlerde, bastaistatistik olmak üzere, özgül konulu monografI ar veya yeniilac gelistirmek ya da basvuru dosyasi hazirlamakileilgili teknik kitaplar görece fazla yayimlanmistir. Kitabin güncel normI ara göre yeni gelisen bir disiplinde egitim ve arastirmalarin tasarimlanmasinda, gelistirilmesinde ve kaynak gereksinimlerinin karsilanmasinda katkida bulunacagini umuyorum. Kitabin arkasina konulan düzenlemeI erleilgili veya teknik kilavuz seklindeki ekler bazi kisimlariyla kitabin ana konularini tamamI amakta, önemIlkavram, tanim ve yaklasimI ari acikI amaktadir.
Görece bakir bir alanda kitap yazmak, yeni kavram ve uygulamalari ele almayi gerektirir. Bunun dogurdugu önemIlbir sorun bu kavramI ari ve uygulama ögeI erini dillendiren terimI erin Türkce karsiligini bulmaktir.ilaclailgili yeni geIismel eri yansitan düzeni emel eri yapan resmi makaml arin bile bu konuda sikinti cektikieri, medicinal product yerine tibbi ürün demel erinden ve halkin bile kullandigi bir karsiligin cok eskiden beri var olmasina karsin advers sözcügünü Türkce karsiliksiz birakmalarindan ve daha baska örnekl erden anlasilmaktadir. Bu konuda cözümicin TDKden medet ummak, topu taca atmak sayilir. Bir benzetmeyl e cephede savas verenlerin ve sikintiyi kendi üstl erinde duyumsayanlarin bulmak zorunda kaldikl ari teriml er üzerinde durmak gerekir. Türkcedeki karsilikl arilk duyuldugunda yadirganabilir Ben deilkokul ögrencisiiken arapca ay adlari yerine ekim, kasim, aralik ve ocak gibi yerl esmis bambaska anlaml ari olan sözcükl eri kullanacagimizi ögrendigim zaman hayreticinde kalmistim; simdiise bunl ari hic yadirgamiyoruz.
Kitapta Türkce terim ve kavramlari dillendiren sözcüklerin yaninda, bunlariningilizce karsiliklari parantezicinde cogu yerde gösterilmistir. Bunun görece sik yapilmasinin nedeni,internet üzerindenilave bilgi almakisteyenlereip ucu vermek ve farmakolojiyiingilizce ögrenenlerin Türkce metinleri anlamalarina az da olsa yardim etmektedir.
2001 yilinda cikanikinci baskinin önsözünde kitabiileride cok yazarli olarak sunabilme ümidimi belirtmistim. Bu baskida calisma alanlarinda deneyimlldört hocamizin, Mehmet Melli, Sule Oktay,ilker Kanzik ve Hanefi Özbek ve yetenekllgenc bir eczaci arkadasim olan N.Demet Aydinkarahaliloglunun kitabima katkida bulunmalarindan dolayi onur duyuyor ve kendilerine tesekkür ediyorum. Ayrica bilimsel ve teknik konularda danistigim Melih Babaoglu, Ümit Yasar, Bülent Gümüsel, Vedat Egilmez ve Tambay Taskina ve kitabin kapak tasarimina katkida bulunan Hakan Orere, kitabi baskiya hazirlayanibrahim Yikilmaza, kaynakl ari temin etmek, bilgimi güncel tutmak ve lojistik destekicin kismen arastirma fonunu kull andigim Türkiye Bilimler Akademisine de tesekkürlerimi sunuyorum.