Eski Istanbulda Yalilar, Köskler, Konaklar 1931-1973

Sermet Muhtar Istanbul Kitapliginin 18. eseri Eski Istanbulda Yalilar, Köskler, Konaklar 1931-1973 oldu. Bu eser, yazarimizin Aksam, 1931-1950; Tan, 1936; Haber, 1937; Son Posta 1945 gazetelerinde ve Yedigün 1934; Aydabir 1935; Akbaba 1936; Yeni Mecmua 1939; Aydede 1948 dergilerinde ve ancak vefatindan sonra yayimlanan Istanbul Ansiklopedisi 1961-1973deki konu ile ilgili maddelerini bir araya getirmektedir.
Bugün artik geriye sayili örnekleri kalan ve her biri eski Istanbul zevkini ve kültürünü gösteren, Istanbulun fethinden sonra ortaya cikan ve devir devir yenilenen, Ahmet Hamdi Tanpinarin ifadesiyle de sivil mimarimizin örnekleri olan yapilar konak, kösk, yali seklinde isimlendirilmektedir. Her biri mimarimizin zarafetini ve inceliklerini en önemlisi de ice islemis medeniyet fikrini; hayata ve onu yasamaya dair yüksek görgüyü anlatan bu yapilarin birbirinden farkli kendine has özelliklerini Abdülhak Sinasi Hisardan okuyalim Simdi, gecmis zaman diyebilecegimiz o zamanlarda Istanbul evleri üce ayrilabilirdi. Bunlari Bogazicinde su kiyilarinda ve ahsap olanlarina yali; Istanbulun sayfiye semtlerinde, bahce iclerinde ve yine ahsap olanlarina kösk; sehirde, ayri harem ve selamlik daireli ve coklari kargir olanlarina konak denirdi.
Sermet Muhtarin eseri de bu yapilarin sahiplerini, ekabir ve ricalden tarihi simalarini, misafirlerini, iclerini hayatla dolduran insanlarini, tiplerini, günlük hayatini anlatmaktadir. Devrin meshur ve kudretli portreleri yaninda bu yapilarin hayatina istirak eden onlari adeta insana dair cesit cesit hallerle dolduran hanimefendilerini, kizlarini, gelinlerini, damatlarini, kahyalarini, hizmetcilerini, kalfalarini. Devrin bütün bir insan kadrosuyla birlikte siyasi olaylar, savaslar, devlet meseleleri, insana ibret hissi veren hikayeleriyle ic ice bu yapilarin hayatina istirak etmektedir.