Bir Insan ve Sanatci Olarak Sultan 2. Abdülhamid

Sultan II. Abdülhamid Han, sabahlari gayet erken kalkar, soguk su ile banyo eder, ufak bir gezinti yapar, calisma odasina girer, kendi önünde pisirttigi bir fincan kahveyi icer, yumurta ve sütten ibaret hafif bir kahvaltidan sonra calismalarina baslardi. Marangozluga özellikle merakliydi ve Avrupadan getirttigi yeni sistem bircok aletin bulundugu genis bir marangoz atölyesi mevcuttu.
Temizlige cok düskün oldugundan ötürü, elinde devamli Atkinson marka kolonya sisesini gezdirir ve birkac saat icinde sürer bitirirdi.
Manzara ve cicek resimlerinden hoslanir ve portre cizerdi. Güzel tablo koleksiyonlari vardi. Fotografciliga da merakliydi. Döneminde neredeyse bütün imparatorlugun fotografini cektirmisti. Yalnizliginin tabi bir neticesi olarak koleksiyon merakina kapilmisti. Bunlar arasinda en degerli olani kus ve silah koleksiyonu idi.
Hafizasi pek kuvvetli idi. Zeki, cabuk kavrayisli ve hazircevap idi. Uzun ve derin bir düsünmeden, karsisindakinin görüslerini iyice anlamadan ve devlet adamlari ve ulemanin görüsünü almadan herhangi bir konu hakkinda fikir beyan etmez ve hüküm vermezdi.
Roman okumaya cok merakli idi. Daha cok da polisiye dedektif romanlar okurdu. Seyahatname okumayi da severdi. Özellikle de Victor Hugoya ve Conan Doyleye büyük hayranligi vardi.
Gece gec vakte kadar düzenli ve sürekli olarak günde 15-16 saat calisirdi. Ögleden sonraki vaktini ekseriya cok zengin olan kütüphanesinde okuyarak veya calisarak gecirirdi. Geceleri sarayin bütün elektrikleri yanar, padisahin hangi odada yattigi bilinmezdi.
Tiyatro ve konserleri sever; cuma, carsamba ve pazar aksamlari hususi tiyatrosunda bir temsil veya konser verdirirdi. Musikisinas bir tabiati vardi. Alafranga musikiyi alaturkaya tercih ederdi. Alaturka güzeldir; ama daima gam verir. Alafranga nese verir. derdi.
Kisiliginin en baskin özelliklerinin basinda dindar ve muhafazakar olmasi gelir. Hayati boyunca ibadetlerini hic aksatmamistir. Kadere inanisi kuvvetliydi.