Osmanlida Neft ve Petrol

Volkan S. Ediger, 2006 Sedat Simavi Ödülü almis Osmanlida Neft ve Petrol calismasiyla, 20. yüzyili tanimlayan ve dönüstüren petrolün Osmanli Imparatorlugundaki macerasini ele aliyor. Ilk yayimlandigi 2005 yilindan beri bir basucu kitabi olarak takdir gören bu calisma neftpetrole dair tarihi kaynaklardaki bakisi belgeledikten sonra, 19. yüzyilin ikinci yarisinda petrolün bir enerji kaynagi olarak devreye girisinin küresel ekonomi-politik sonuclarini inceliyor. Bugünkü sekli ve sorunlariyla Orta Dogunun olusumunu birincil derecede tayin eden bu maddeye dair siyasetleri degerlendiren Ediger, Osmanlinin henüz tam olarak intibak edemedigi kömür bazli sanayilesme dünyasindan petrol bazli bir ekonomiye geciste karsisina cikan meydan okumalari ve acmazlari irdeliyor. Siyaset temelli okumalarin aksine, kapitalist üretim araclari ve altyapisal güc üzerinden Osmanlinin son yüzyilina egilen yazar Cumhuriyetin miras aldigi iktisadi ve siyasal sorunlari da titizlikle isliyor.
Uluslararasi enerji politikalarinin yogun bir sekilde tartisildigi günümüzde, gecen yüzyilinkine benzer bir sekilde yeni bir enerji paradigmasi filizleniyor. Iklim krizi alarm zilleri calarken, fosil yakitlarin terkedilmesi ve yesil enerjiye dönüsümün küresel ölcekte tesisi tartisiliyor. Volkan S. Edigerin calismasi dün oldugu gibi bugün de bu tartismalarin temelindeki ekonomi-politik mücadelelerin anlasilabilmesi icin kilit bir okuma sunuyor.