Abdullah Tukayin Siirleri

Abdullah Tukay, diger Türk boylarinin oldugu gibi, Kazan Türklerinin de sosyal ve siyasi alandaki sikintilarinin buhrana dönüstügü bir cagda, XIX. asrin sonu ile gecen asrin baslarinda yasamistir. O, Kazakistanda Abay, Özbekistanda Colpan, Azerbaycanda Sabir ve Türkiyede Mehmet Akif gibi, cilesini yüreginde hissettigi milletini yükseltmek icin, semav olarak nitelendirdigi sanatini onun hizmetine sunan idealist sairlerden biridir.
Kisa süren sanat hayati boyunca, koca bir ömre sigacak hacimde eser birakan sairin, sayet daha uzun yasamis olsaydi dünya görüsü ve siyasi temayüllerinin ne ölcüde degisecegini bilmemekle beraber, sanat gücünün zirveye ulasacagini tahmin etmek zor degildir. Cünkü pek cok sairin cirak sayilabilecegi bir yasta o, Türk boylari arasinda akisler uyandiran kalici eserler verecek ustaliga erismisti. Edeb degeri bakimindan orijinalini asan mükemmeliyetteki tercümeleri bile, onun sairlik kudretini anlamamiza kafidir. Bu hususiyetiyle Tukay, Tatar edebiyat tarihcilerince taklit edilemeyen mukallit olarak nitelendirilmistir.
Prof. Dr. Fatma Özkan tarafindan titizlikle hazirlanan bu calismada, Kazan Türklerinin mill sairi olarak bilinen Abdullah Tukayin siirlerinin muhtevasi üzerinde durulmus; onun, millet, hürriyet, egitim, cocuk, din ve ask kavramlari hakkindaki düsünceleri, eserlerinden hareketle tahlil edilmeye calisilmistir. Tukayin siirlerinin dil, üslp ve sekil hususiyetleri de incelenmis; siirlerin vezin, kafiye, kafiye semasi ve redifleri ayrintili olarak tespit edilmistir. Calismada ayrica Kazan Türklerinin etnik tesekkülleri, kisa tarihleri, Tukayin yetistigi sosyal ve kültürel cevre ile biyografisine yer verilmistir. Sairin biyografisi hakkinda, ülkemizde yazilanlardan cok, Tatar Muhtar Cumhuriyetinde yayimlanan konuyla ilgili kitap ve makalelerden istifade edilmistir.