Erzurum Yolculugu

Ilham pesinde kosmak deyimi bana hep gülünc ve anlamsiz bir tuhaflik barindiriyor gibi gelmistir. Cünkü ilham aranmaz, o kendisi cikar gelir ve sairi bulur. Müstakbel basarilara ve kahramanlara övgüler düzmek üzere kalkip savasa katilmak benim icin bir yandan fazlasiyla bencilce, diger yandan yine fazlasiyla uygunsuz bir davranis olurdu. Ben asker kararlara ve degerlendirmelere karismam. Bu benim isim degil.
Erzurum Yolculugu Aleksandr Puskinin 1828-1829 Osmanli-Rus Savasi sirasinda Kafkasya üzerinden Osmanli Imparatorluguna yaptigi yolculugu konu alir. Kafkasyadaki Rus karargah sehrine vardiginda, sürgün döneminde tanistigi asker arkadaslarinin Erzurumu istila etmek üzere sefere ciktigini ögrenen sair, izni olmadigi halde Osmanli sinirlarini asar, Erzuruma kadar gelir. Yolculugu boyunca birtakim eskizler cizer, notlar alir karsilastigi Türk askerleri, Erzurum Komutani Salih Pasa ve esi, Tatarlar, Tellak Hasan ve Pasanin konagi... Gözlemlerini yalin bir dille paylasan Puskin, Ruslarin basarisini yeterince övmedigi icin elestirilecek ve Erzuruma yaptigi bu izinsiz yolculuk, Car I. Nikolanin Puskini ev hapsiyle tehdit etmesiyle sonuclanacaktir.
1830da kismen yayimlanan Erzurum Yolculugu, yeniden düzenlenerek 1836da Puskinin Sovremennik adli dergisinde yayimlanir. 1937de Sovyet dönemi Rusyasinda filme uyarlanan Erzurum Yolculugu, bir savas caginin arifesinde, bu cografyadaki yollarin, askerlerin ve halkin, sair ve yolcu Puskinin kaleminden yansiyan görüntüsüdür.