Müdafaa-i Milliye Cemiyeti ve Faaliyetleri 1913-1919

Müdafaa-i Milliye Cemiyeti 1 Subat 1913 tarihinde Osmanli Devletinin baskenti Istanbulda kurulmus bir sosyal yardim cemiyetidir. Cemiyet kuruldugu esnada I. Balkan Harbi devam etmektedir. Dolayisiyla cemiyet yardimsever ahaliden topladigi yardimlari orduya destek amacli kullanir. I. Balkan Harbinin bitiminde nizamnamesini sulh sartlarina uygun düsecek bicimde yeniler, mesai tarzini Türk toplumunun yasam sartlarini ve medeni durumunu düzeltecek sekilde degistirmek ister. Ancak sulh halinin kisa sürmesi buna pek imkan tanimaz. Bir yil sonra patlak veren I. Dünya Harbi, tipki I. Balkan Harbinde oldugu gibi, Müdafaa-i Milliye Cemiyetinin neredeyse tüm imkanlarini ordunun emrine tahsis etmesine neden olur. Ordunun disinda harbin yarattigi yoksul kesimin, özellikle de asker ailelerinin birtakim ihtiyaclarinin giderilmesinde basrolü oynar. Müdafaa-i Milliye Cemiyetinin gelir kaynaklari öncelikli olarak halktan alinan bagislardan meydana gelmistir. Bunun haricinde cemiyetin gelir kaynaklarini arttirmak icin kullandigi cesitli yöntemler de bulunmaktadir. Bu yöntemler arasinda sayabilecegimiz sinema ve tiyatro gösterimleri ile spor müsabakalari, ayni zamanda harp hali icerisindeki bir toplumun sosyal yasantisini canli tutan unsurlar olarak görülebilir. Müdafaa-i Milliye Cemiyetinin uygulamalari, kurucusu ve iktidar sahibi Ittihat ve Terakki Firkasinin politikalari ile büyük oranda paralellikler arz etmistir. Cemiyetin faaliyet ve tertipleri, Ittihatcilar tarafindan cogunlukla himaye edilmistir. Bu durum günümüz literatüründe, hakli olarak, Müdafaa-i Milliye Cemiyetinin, Ittihat ve Terakki Firkasinin bir yan kurulusu oldugu seklinde yorumlanmasina neden olmustur. Nitekim I. Dünya Harbinin kaybedilmesi, Mondros Mütarekesinin imzalanmasi ve dönemin önde gelen Ittihatcilarinin yurt disina kacisi, cemiyetin de sonunu hazirlamistir. 1919 yilinda iktidara gelen Damat Ferit Pasa hükmeti, dönemin diger Ittihat ve Terakki destekli cemiyeti olan Donanma Cemiyeti ile birlikte Müdafaa-i Milliye Cemiyetinin de varligina son vermistir. Bu calisma Müdafaa-i Milliye Cemiyetinin alti yillik zaman zarfi icerisindeki faaliyet ve hedeflerine deginmeyi amaclamaktadir.