Safeviler Cevahirül

Safev tarihine dair eserlerin bir dizi halinde okuyucu ile bulusturulmasi Türk tarihciligi acisindan cok önemli bir boslugun doldurulmaya calisildigini göstermektedir.
Safev tarihi dizisinden yayinlanan bu eser, Kazvinli tarihci Budak Münsnin Farsca yazilmis Cevahirül-Ahbaridir. Budak, Sah Tahmasb dönemi bürokrat-tarihcilerindendir. Sah Ismailin oglu Behram Mirzanin ayak ucunda kirk gün boyunca uyuyacak kadar hanedanin yakininda ve Sah Tahmasbin tüm seferlerine katilacak kadar olaylarin icindedir. Tekelü oymaginin büyük bir kirima ugratildigi sürecte Bagdatta Serefeddinoglu Muhammed Han Tekelünün yakinindaki birkac isimden biridir. Budak, kariyer basamaklarinda sürekli yükselmeye odakli, hedefine ulasamadiginda gayrimesru yollara sapacak kadar muhteris, ancak yaptiklarini itiraf edecek kadar da cesur ve ilginc bir karakterdir.
Cevahirül-Ahbar aslinda insanligin ortaya cikisindan müellifin kendi yasadigi dönemi de Agustos 1576 kapsayacak sekilde yazilmis genel tarih niteliginde bir eserdir. Eserin en kiymetli kismi Sah Ismail ve Sah Tahmasbin anlatildigi yerlerdir, cünkü Budak Müns onlarla cagdastir. Iste bu sebeple Cevahirül-Ahbarin sadece Safev hanedani kisimlarinin tercümesi tercih edilmis. Anlatimin merkezinde Safev hanedani olmakla birlikte Akkoyunlular, Sirvansahlar, Osmanlilar, Sibanler ve Babürlülerle ilgili bahislerin gectigi yerler de fevkalade kiymetlidir. Müellif anlattigi pek cok olayin görgü tanigidir. Özellikle Kanuni Sultan Süleymanin Irakeyn seferi ile Bagdati fethi asamasinda orada bulunuyordu. Safev kaynaklari icinde Bagdatin terk edilme sürecinin bu kadar ayrintili anlatildigi baska bir eser yoktur. Bu eserin yayinlanmasiyla Türkiyede Safev tarihi ile ilgili önemli bir bosluk daha doldurulmus olacaktir.