Sosyolojinin Öncüleri

... Ancak bununla Montesquieunun calismasinin, modern bilimlerin eksiksiz bir sekilde kanitlamis oldugu teoremleri kabul eden bircok önermeyi kapsadigini söylemeye calismiyorum. Toplumlarin dogasini kesfetmek icin ihtiyac duydugumuz araclarin neredeyse hicbiri Montesquieunun yasadigi dönemde yoktu. Tarih bilimi o zamanlar cocukluk dönemindeydi ve yeni yeni gelismeye basliyordu. Gezginlerin uzaklardaki toplumlara iliskin anlattiklari hikayeler oldukca azdi ve güvenilir degildi. Ayrica belirli bir yöntem cercevesinde hayatin cesitli olaylarini ölümler, evlilikler, suc vs. siniflandirmamiza olanak saglayan istatistik bilimi o zamanlar kullanilmiyordu. Bunun yani sira toplum, bizimkine benzer, kendine özgü bir ruha sahip, yasayan büyük bir canli organizma oldugundan dolayi insan akli ve onun olusturmus oldugu yasalar, toplumsal yasalari daha dogru bir sekilde algilamamiza yardimci olmaktadir. Oysa gectigimiz yüzyilda bu tür calismalar yalnizca baslangic asamasindaydi. Lakin bilime katki yapmanin tek yolu, tartismasiz gerceklerin kesfi degildir. Bilimin kendi nesnesinin, dogasinin, yönteminin farkina varmasini saglamak ve üzerine kurulacagi temelleri hazirlamak da ayni ölcüde önemlidir. Montesquieunun bilimimize yapmis oldugu katki da iste tam olarak budur. O, tarihi her daim dogru bir sekilde yorumlamamistir. Dolayisiyla onun yanlis oldugunu kanitlamak oldukca kolaydir. Ancak ondan önce hic kimse kendinden sonra gelenleri gercek toplum bilimine yönlendirme yolunda bu kadar ilerleyememistir. Ayrica hic kimse bu disiplinin kurulmasi icin gerekli olan kosullari bu kadar acik bir sekilde idrak edememistir.