Osmanlida Burjuvazinin Yükselisi Imparatorlugun Cöküsü

40 yili askin bir süredir Osmanli calismalarinda bir tür rönesans yasiyoruz. Bu alana yön veren sorular ayni kalsa da, yeni cevaplar daha yaratici, daha kapsamli ve hepsinden önemlisi diger tarihlerle diyaloga acik olma egiliminde.
Bati ilerlerken Osmanli Imparatorlugu neden geriledi, Tüccarlarin gayrimüslim, bürokrat veya askerlerin Müslüman oldugu dogru mu gibi sorular sorulmaya devam ediyor.
Fatma Müge Göcekin bu degerli calismasi eskiden imparatorlugun gerilemesi olarak özetlenen seyin, farkli bölgeleri, gruplari, iliskileri ve kurumlari cesitli sekillerde etkileyen cok sayida süreci icerdigini gösteriyor. Uzun yillardir bize anlatilanlarin aksine, bu zengin dokulu tarihi tek bir büyük gerileme veya modernlesme anlatisina sigdirmanin imkansiz oldugunu gösteriyor.
Özellikle, Osmanli toplumsal yapisi icinde etnik-dinsel cizgilerdeki bölünmenin, savasin ve Bati ile ticaretin dinamikleri ile etkilesime girerek catallanmis bir Osmanli burjuvazisi ürettigini iddia ediyor. Birbirinden farkli ticari ve bürokratik unsurlara bölünmüs bu burjuvazi sultana meydan okuyabildi ancak nihayetinde imparatorlugu kurtaramadi. Osmanli Imparatorlugunun yerini Türk ulus devleti ile Balkanlar ve Ortadogudaki digerleri aldi.
Baska türlü bir tarihin mümkün olup olmayacagini düsünmeye sevk eden bu kitap, muazzam bir sosyal tarih anlatisi kurarak, Osmanli Imparatorlugunda sinif olusumu ve toplumsal degisim calismalarina önemli bir katki sunuyor.