Kaygili Kusak

Akilli telefonlarin, sosyal medyanin ve büyük teknoloji
endüstrisinin caginda gencligin ruh sagligindaki cöküsü
inceleyen, kusaklarin cizgilerini netlestiren ve hem daha
saglikli hem de daha özgür bir cocuklugun planini cizen,
herkesin okumasi gereken bir eser.
Dengeyle veya iyilesmeyle gecen on yildan uzun bir sürenin ardindan ergen ruh sagligi 2010larin basinda
aniden kötülesmeye basladi. Depresyon, anksiyete, kendine zarar verme ve intihar oranlari keskin bir
yükselise gecti, hatta pek cok ölcümde iki kattan fazla artis gösterdi. Peki, neden
Sosyal psikolog Jonathan Haidt, Kaygili Kusak kitabinda pek cok ülkede gencler arasinda ayni zamanda
baslayan ruh hastaligi salginiyla ilgili gercekleri acikliyor. Ayrica cocuklugun dogasini inceliyor ve
cocuklarin becerikli, kendini gelistirmis, olgun yetiskinler olmak icin neden oyun oynamaya ve bagimsiz
kesfe ihtiyac duyduklarini anlatiyor. Haidt oyun temelli cocuklugun 1980lerde nasil cöküse gecmeye
basladigini ve nihayetinde 2010larin basinda telefon temelli cocuklugun gelisiyle nasil yok oldugunu
gözler önüne seriyor. Cocuklugun Büyük Ölcüde Yeniden Yapilandirilmasi olarak adlandirdigi bu sürecin
cocuklarin sosyal ve nörolojik gelisimlerine bir düzineden fazla mekanizmayla nasil müdahale ettigini
uykusuzluktan dikkat bölünmesine, bagimliliga, yalnizliga, sosyal kiyasa ve mükemmeliyetcilige kadar her
acidan ele alarak anlatiyor. Sosyal medyanin neden kiz cocuklara erkeklerden daha fazla zarar verdigini
ve erkek cocuklarin neden gercek dünyadan sanal dünyaya kendileri, aileleri ve topluluklari icin felaket
sonuclar yaratacak kadar cekildigini izah ediyor.
En önemlisi de Haidt acik bir eylem cagrisinda bulunuyor. Bizi tuzaga düsüren kolektif eylem
problemlerini teshis ediyor ve özgür kalmamizi saglayabilecek dört basit kural öneriyor. Ebeveynlerin,
ögretmenlerin, okullarin, teknoloji sirketlerinin ve hükmetlerin bu ruh hastaligi salginini sona erdirmek ve
daha insancil bir cocuklugu yeniden mümkün kilmak icin atabilecegi adimlari acikliyor.
Haidt kariyerini siyaset ve din nedeniyle kutuplasmis topluluklar, kültür savaslarinin yasandigi kampüsler
gibi en zor durumlarda verilerle desteklenen gercekleri dile getirerek gecirdi, simdi de sira Z kusaginin
karsi karsiya kaldigi acil halk sagligi sorununda. Onun cocuklarimizi ve kendimizi telefon temelli hayatin
psikolojik hasarindan korumakla ilgili bulgularini göz ardi edemeyiz.
New York Times ve Sunday Times Coksatani S Wall Street Journal 2024ün En Iyi 10 Kitabi S New York
Times ve Washington Post Dikkat Ceken Kitaplar S Barack Obamanin 2024teki Favori Kitaplarindan
Biri S Bill Gatesin 2024teki Kitap Önerilerinden Biri S TIME 2024ün Mutlaka Okunmasi Gereken
100 Kitabi S Economist, New York Post ve Town & Country 2024ün En Iyi Kitabi S 2024 Goodreads
Choice Ödülü Yilin Kurgu Disi Kitabi S PEN Edebiyat Ödülleri Finalisti S Times, Financial
Times ve Independent Yilin Kitabi
Jonathan Haidt psikolog kiligina girmis bir modern zaman kahini adeta. Bu kitabinda bizi telefon temelli
cocuklugun tehlikelerine karsi uyariyor ve hepimize daha parlak bir gelecegin yolunu gösteriyor.
Susan Cain, Sessizin yazari
Bu kadar cok cocugun neden iyi durumda olmadigi ve gidisatin nasil düzeltilecegi konusunda acilen
okunmasi gereken düsündürücü bir eser. Haidt oyun temelli cocukluktan telefon temelli cocukluga gecisin
ruh sagligina ve sosyal gelisime büyük bir zarar verdigine dair güclü bir argüman sunuyor.
Adam Grant, Gizli Potansiyelin yazari
Her ebeveyn elindeki isi birakip derhal bu kitabi okumali. Jonathan Haidt bugün dünyadaki en önemli
psikolog, Kaygili Kusak da su anda cocugunuzun hayatini yeniden sekillendiren durumla ilgili en önemli
kitap.
Johann Hari
Haidt teknoloji ve yeni nesil konusunda mevcut kriz durumuna nasil geldigimizi gösteriyor ve
arastirmalarda test edilmis pratik cözümler sunarak ebeveynlere, topluluklara ve hükmetlere durumun
nasil degisebilecegini gösteriyor.
Russell Moore
Günümüzde cocuk yetistiren ya da cocuklara egitim veren herkesin mutlaka okumasi gereken bir eser.
Bana disarida ebeveyn gözetimi olmadan kosturarak, bazen de basimi belaya sokarak gecirdigim genclik
yillarimin bugün oldugum kisinin sekillenmesine ne kadar yardim ettigini düsündürdü.
Bill Gates, GatesNotes
Okuduklarima basimi sallayarak katilirken buldum kendimi. Akilli telefonlarin ve sosyal medyanin genclerin
sinirleriyle nasil oynadigina ve ruhlarini nasil sikistirdigina dair yillarca süren arastirmalara dayanan mantikli
ve gerekliligi su götürmez bir eser.
Jessica Winter, New Yorker
Haidt akilli telefonlarin gencler arasinda anksiyete salginini körükledigine ve büyük teknoloji endüstrisinin bu durumu düzeltmek icin
daha fazla cabalamasi gerektigine dair tartismaya kapali kanitlar sunuyor Teknolojinin üzerindeki baskisinin arttigini hisseden
herkese önerilebilecek cok önemli bir eser.
Stella OMalley, Irish Independent
Cocuklugun hizli degisimi karsisinda ebeveynlerin bu kitabi okumasi sart. Haidt sorunlari ortaya koyup cocuklarla daha iyi bir dijital
yasam icin cözümler sunuyor.
Emily Oster
Haidt cocuklarin sanal dünyaya cekilmelerine izin vermemizin yarattigi sonuclari kararlilikla ortaya koyuyor. Yeni neslin korunmasi
icin önerilerde bulunmayi ve cözümler sunmayi da ihmal etmiyor.
Shannon Carlin, TIME
Kaygili Kusak akilli telefonlari okullardan ve kücük cocuklari sosyal medyadan uzak tutmak icin baslatilan ve gitgide büyüyen
hareketin temel metni olmali.
Sophie McBain, Guardian
Dijital yikimin dehset verici bir incelemesi Tüm dünyadaki ebeveynler icin bir eylem cagrisi.
Lucy Denyer, Telegraph
Okudugum en dehset verici kitaplardan biri Haidtin paylastigi istatistiklerden bazilari insani hakikaten soke ediyor.
Anna Davis, Evening Standard
Anne babalarin yüregini ürperten sözler Haidt sayesinde dünyanin her yerinde gercekten neler oldugunun korkutucu tablosuna göz
atabiliyoruz.
Meghan Cox Gurdon, Wall Street Journal
Haidtin gösterdigi üzere cocuklarin enerjisinin ve dikkatinin fiziksel dünyadan sanal dünyaya kaymasi bilhassa kizlar icin yikici oldu.
Michelle Goldberg, New York Times
Tüm önerileri akla yatkin. Hatta bazilari eglenceli görünüyor Haidt karsit argümanlari da ciddiyetle ele aliyor ve öne sürülen
kanitlara karsi savunma yapiyor.
Economist
Haidt cocuklarin doganin kiymetini bilerek, arkadaslariyla oynayarak, bisiklete binip yere düserek ve yaslarina uygun sorumluluklar
alarak daha fazla vakit gecirmesini istiyor.
Glenn C. Altschuler, Psychology Today
Bu önemli kitap politikacilarin cocuklara gercek bir sosyal medya yasagi getirmesi icin yeterince alarm zili caliyor ve bunu
yapmalarinin ebeveynler ile genclerin cogunu daha mutlu edecegine inaniyorum.
Helen Rumbelow, Times
Haidt cocuklarin sanal dünyanin derinliklerine cekilmelerine izin vermemizin yarattigi sonuclari kararlilikla ve acik yüreklilikle
gözler önüne seriyor Yeni neslin korunmasina yardim edebilecek önerilerde bulunmayi ve cözümler sunmayi da ihmal etmiyor.
Shannon Carlin, TIME
Engin bir bilgelik eseri önemli ve ilgi cekici.
Frank Bruni, New York Times
Okudugum en önemli kitaplardan biri. Kesinlikle muhtesem.
Dr. Rangan Chatterjee
Acilen okunmasi gereken cok önemli bir eser
Sophie McBain, Guardian