Demokritos ile Epikurosun Doga Felsefeleri

ÖNSÖZ
KARL MARX
Bu inceleme, eger ilk amaci bu doktora tezi olmasaydi, bir yandan daha siki sikiya bilimsel, bir yandan da, bircok kanitlamalarinda daha bilgiclikten uzak bir bicim tasiyabilirdi. Ancak, dis nedenlerden ötürü kitabi bu bicimde baskiya vermek zorunda kaldim. Ayrica su da var ki bu kitapta, simdiye degin Yunan felsefesinde cözülmemis kalan bir problemi cözdügüm kanisindayim.
Uzmanlar bilirler ki bu incelemenin konusuna iliskin olarak ortada, en ufak ölcüde bile ise yarayabilecek ön arastirma yoktur. Günümüze degin, bu konuda hep Cicero ile Plutarkhosun geveledikleri gevelenip durmustur. Epikurosu, Kilise Babalarinin ve bütün Ortacagin bu gerceklesmis akildisilik döneminin üzerine koydugu yasaktan kurtaran Gassendi, aciklamalarinda yalniz bir tek ilginc öge ortaya koyar. Kendi Katolik vicdanini pagan putatapar bilgisine, Epikurosu da Kiliseye uydurmaya calisir ki bu, bosuna harcanmis cabadir. Böylesi, tipki Yunan yosmalarinin Lais parlak ve serpilmis vücudu üzerine bir hiristiyan rahibesinin giysisini giydirmeye kalkismak olur. Gassendi, bize Epikurosun felsefesini ögretebilmekten cok kendisi Epikurostan felsefe ögrenmektedir.
Bu inceleme epikuroscu, stoaci ve kuskucu felsefe cevrimini tüm Yunan kurgusal düsüncesi ile iliskileri icinde ayrintili olarak ortaya koyacagim daha genis bir yapita yalnizca bir hazirlik niteliginde görülmelidir. Bu incelemenin bicim vb. yönünden tasidigi eksiklikler, sözkonusu ikinci yapitta giderilmis olacaktir.
Gerci Hegel, yukarida anilan sistemlerin genel görünümlerini bütünü bakimindan dogru olarak tanimlamistir. Ama onun felsefe tarihinin ki felsefe tarihi genel olarak ancak bu yapitla baslamis sayilabilir o hayranlik uyandirici büyük ve cesur plani icinde, hem ayrintilara girme olanagi yoktu, hem de, dev düsünürün en üstün bicimde kurgusal düsünce adini verdigi seyle ilgili görüsü, bu sistemlerin Yunan felsefe tarihi icin ve genellikle Yunan düsünüsü icin tasidigi büyük önemi görüp kabul etmesine engel olmustu. Bu sistemler, Yunan felsefesinin dogru tarihi icin birer anahtardir. Bunlarin Yunan yasami ile baglantisini gösteren daha derin bir aciklama, dostum Köppenin Friedrich der Grosse und seine Widersacher adli denemesinde bulunabilir.
Incelemeye, Epikurosun tanribilimine karsi Plutarkhosun yönelttigi polemigin bir elestirisini eklememin nedeni, bu polemigin hic de tek kalmis bir örnek olmayip, daha cok, bir türün temsilcisi olmasidir, cünkü bu polemik, tanribilimci kafanin felsefeyle bagintisini kendi basina en belirgin bicimde ortaya koymaktadir.
Elestiri, bircok konular yaninda, Plutarkhosun, felsefeyi din mahkemesi önüne cikardigi zamanki görüsünün genel yanlisligina deginmemektedir. Bu konuda, her türlü kanitlama yerine gecmek üzere, David Humeun su sözünü anmak yeterli olacaktir
... Egemen otoritesinin her yerde taninmasi gereken felsefeyi, her firsatta, cikardigi sonuclar icin özür dilemek ve kendisine kirilabilecek her tikel sanat ve bilim karsisinda kendini temize cikarmak zorunda birakmak, kusku yok ki felsefeye karsi bir cesit hakarettir. Bu, bir krali, uyruklarina karsi vatan hainligi etmekle suclayip mahkemeye cikarmaya benzer.
Felsefe, dünyaya bas egdiren o alabildigine özgür kalbinde bir damla kan devindigi sürece, düsmanlarina Epikurosun su haykirisiyla karsilik vermekten hicbir zaman usanmayacaktir
Dine karsi asil saygisiz kisi, kalabaligin taptigi tanrilari tanimayan degil, tanrilar hakkinda kalabaligin inandigini onaylayan kisidir.
Felsefe bunu acikca söyler. Prometheusun su itirafi
Sözün acigi, ben o tanrilar sürüsünden nefret ediyorum.
onun itirafidir, insanin özbilincini en yüksek tanri olarak tanimayan tüm göksel ve yersel tanrilara karsi onun özdeyisidir. Onun, baskaca hicbir özdeyisi olmayacaktir.
Felsefe, kendisinin görünüste sarsilmis medeni durumuna sevinen o zavalli mart kedilerine ise, yine, Prometheusun tanrilarin usagi Hermese verdigi karsiligi vermektedir
Sunu bil ki su kötü kaderimi
Senin köleligine degismem dünyada.
Zeus Babaya sadik usak olmaktan
Su kayanin kulu olmak yegdir bana.
Prometheus, felsefe takviminde en yüce aziz ve sehittir.