Kubilay Han

Mogollarin yükselme ve yayilma döneminde dogan Kubilay Han 1215-1294, dedesi Cengiz Hanin ölümünden sonra imparatorlugunun ogullari arasindaki bölüsümünde iktidar rüyasina en uzak torunlar arasinda kalmisti. Ancak akilli ittifak stratejisi ve uygun hamlelerle devreye giren annesi Sorgotani Beki sayesinde bahtina, 1260 yilinda Ulu Kagan olarak Mogollarin basina gecmek düstü. Devraldigi imparatorlugu yeni fetihlerle genisletti, Pasifik kiyisindan Orta Avrupaya kadar uzanan kesintisiz topraklariyla tarihin gelmis gecmis en büyük devleti haline getirdi. Bu fetihler sirasinda yüz binlerce, belki de milyonlarca insanin ölümüne yol acti.
Kubilay Han 1279 yilinda Cini tamamen ele gecirince, göcer bir fatih olarak kalmak yerine eskiden beri ilgilendigi bu kalabalik ve geliskin uygarligi etkin bicimde yönetmeye calisti. Bunun icin Mogollarin farkli dinlere saygi gösterme gelenegiyle yabanci danismanlar kullanma yaklasimini, kendi Cince bilgisi ve yönetim yetenegiyle birlestiren bir idare kurdu. Yeni bir baskent insa etti, yeni yasalar yapti, bütün Mogol topraklarinda kullanilmak üzere bir yazi dili gelistirdi. Tiyatroyu, sanati, her türlü zanaat ve ustaligi, bilimi ve tibbi destekledi. Eskiden kalma Büyük Kanali uzatarak baskent Ta-tuya bugünkü Pekin bagladi. Seyyahlar, Asyayi bastan sona kat etmeye, onun döneminde basladi. Ünlü Italyan seyyah Marco Polonun Batililara anlattigi Asya, onun yönetimi altindaki kitadir.
Fetihlerinde büyük basari kazanan Kubilay Han, sadece Vietnam ile Japonyaya boyun egdirememistir. Özellikle ömrünün sonlarina dogru, karisi Cabinin ölümünün ardindan gelen Japonya felaketi, kendini iyice ickiye ve yemege vermesine, saraya kapanmasina neden oldu. Ölümünün ardindan o koskoca imparatorluk, neredeyse kuruldugu hizla dagilmistir.
Prof. Morris Rossabi, Kubilay Hanin Seyyahi dahil olmak üzere kitaplariyla dünya capinda ilgi uyandiran bir Cin ve Orta Asya tarihi uzmanidir. Kendisi Mogollar konusundaki abartili olumsuz algiyi kiran isimler arasindadir.