Büyük Avrupa Anketi

1936 yilinda Cumhuriyet gazetesi Ismail Habib, Ali Kami, Ahmet Ihsan, Abidin Daver, Murat Sertoglu, Bahri Turgut, Resat Nuri gibi yazarlari bazisi sonradan kitaplasarak gezi edebiyatimizin seckin ürünlerine dönüsecek izlenim ve söylesilerini yazi dizisi halinde hazirlamak üzere memleket icinde ve disinda görevlendirir. Bu isimlerden biri de Türk edebiyatinin büyük ismi Peyami Safadir. Safanin Haziran 1936da baslayan yolculugu Avrupanin yirminci yüzyil tarihinde; Montrö Bogazlar Sözlesmesinin imzalanmasi, Ispanya Ic Savasinin patlak vermesi, Berlin Olimpiyatlari, Almanyanin Rheinlandi isgal ederek Versaillesi ihlal etmesi, Roma-Berlin Mihverinin ilani, Almanya ve Japonya arasinda Anti-Komintern Paktinin tesekkül ederek Avrupadaki gerilimin küresel ölcege tasinmasi gibi önemli gündem basliklarinin olustugu bir zaman zarfinda gerceklesir. Süphesiz bu durum, ortaya cikan yazi veriminin degerini ve önemini daha da artirir. Galata rihtiminda baslayan yolculugun ilk parkuru, Pire, Brindisi, Venedik, Milano ve Montrö üzerinden Parise uzanir. Dönüs parkuruysa, Paristen sonra Strazburg üzerinden Münih, Salzburg, Viyana, Budapeste ve Avrupa saatinin bittigi Bükrese uzanarak tamamlanir. Safa, sadece Avrupanin sehirleriyle degil, Insan bahti üstünde tarihin en büyük kararlarini vermeye hazirlanan bugünkü Avrupanin sekillerinden ziyade fikirlerine bir göz atma ve nehirlerden, agaclardan, köprülerden, kulelerden ziyade insanlari söyletme gayretiyle Bati siyaseti, sanati ve kültürünün, Renee Jardin, Frances Perkins, Yvon Delbos, Léon Pierre-Quint, Martha Eggerth, Tristan Tzara, Jean Carteret gibi önemli isimleriyle de temas eder. 1936da Cumhuriyet gazetesinde tefrika edilip 1938 yilinda kitaplasan Büyük Avrupa Anketini, bu nesirden 85 yil sonra ilk defa Selcuk Atayin notlari ve Hasan Aksakalin genis takdimiyle yayimliyoruz.