Uygarlik Tarihi

Uygarlik kavrami, cogu zaman kültür kavrami ile esdeger bir sekilde kullanilmaktadir. Ne var ki bu iki kavram aslen es anlamli degildir. Ziraat sözcügü ile akraba olan kültür kelimesi Latince Colere fiilinden türemistir ve ekip bicmek, topragi islemek gibi anlamlar tasimaktadir. Uygarlik kelimesi ise yurttas civis ve devlet civitas ile ayni kökten gelmekte, kentlilik, kentte yasam ve kent kurallari gibi anlamlari tasimaktadir. Kelimelerin tarihsel kökenine bakildiginda dahi uygarlik kavraminin kültürü de kapsayan bir küme oldugu ve kültür kavraminin ötesinde bir unsur oldugu anlasilmaktadir.
Kavramlarin günümüzdeki anlamlari incelendiginde bu fark daha belirgin olarak göze carpmaktadir. Örnegin Alfred Webere göre uygarlik uygulamali teknikler bütünü ve doga üzerinde etki meydana getiren araclarin toplami olarak tanimlanabilir; kültür ise normatif ilkeler; degerler ve idealler, tek kelimeyle zihniyettir. Kültür, bilincli degil, kendiliginden ögrenilir. Nesilden nesle dogal yollarla aktarilir, aliskanlik haline gelir, degisime kapalidir, tutucudur, zamanla katilasir ve fanatikce savunulur. Uygarlik bu sekilde insa edilemez, gelistirilemez ve savunulamaz. Onun bir bilinci ve amaci olmalidir. Kültür kendini korumaya odakliyken uygarlik, gelismek ve degisime acik olmak zorundadir. Kültür duygulara, anilara ve gecmise dayanir; uygarlikta ise rasyonellik ve gelecek planlari devrededir.
Bu noktada uygarligin ölcülebilir bir kavram oldugu söylenebilir, ancak kültür icin ayni sey söz konusu degildir. Gelismis ve gelismemis kültürlerden söz etmek anlamsizdir. Mozartin müziginin Afrika müzigine tercih edilmesi veya tam tersi, insanlarin begenileri ile ilgili bir tutumdur. Uygarlik ise ölcülebilir ve kronolojik bir siraya yerlestirilebilir. Örnegin, Mezopotamya ve Misir sanatinin estetik yanlarini karsilastiramayiz, ancak her iki uygarligin mimari, takvim ve matematik hesaplamalarindaki basarilarini karsilastirmak mümkündür. Dolayisiyla uygarliklar arasinda bir tür gelismislikten bahsetmek mümkündür.
Bu baglamda, elinizde bulunan kitapta uygarligin ölcülebilir özelliklerinden hareketle bir uygarlik tarihi kronolojisi aktarilmistir. Prehistorik dönemlerden baslayip 19.yüzyila dek dünya uygarliklarinin gelisim süreci, kültürün uygarliga ve uygarligin kültüre olan etkileri, bilim, sanat, mimari gibi unsurlarin tarihsel gelisimi gibi konulara deginilmis ve bu unsurlarin uygarlik tarihi üzerindeki etkileri ele alinmistir.