Türk Halk Edebiyatinda Deniz Metaforu

Halk edebiyati ürünleri, toplumun ortak degerlerini, yasam tarzlarini, inanclarini ve deneyimlerini yansitan kültür mirasini nesilden nesile aktarir. Bu kitabin odaginda yer alan deniz halk edebiyatinda sikca tercih edilen bir tema, bir motif, bir metafordur. Denizin, halk edebiyatinin zengin ve cesitli dünyasinda genis bir yelpazede izleri bulunur. Türk halkinin tahayyülünde deniz, sonsuz ve sinirsizdir üstelik bilinmezliklerle, sirlar- la doludur. Ayni zamanda hayat veren ve yok edendir. Özgürlük, genislik, derinlik, temizlik, arinma, bütünlük ve birligi simgeler. Bazen cosar ve dalgalanir bazen durulur, saklar ve korur. Denize dalanin dis dünyayla irtibati kesilir, disaridaki varliklarin etkisinden bir anda kurtulur. Farkli bir ortama gecis yaptigindan hayrete düser, hayran olur. Bir yandan denizin gizemli ortamini kesfetmek ister, bir yandan da sinirini göremedigi ve kestiremedigi bu ortamdan korkar. Deniz, degerli cevherlerin yatagidir ama degerli hazinelerinin kapisini ancak derinlere inme cesaretini gösterenlere acar. Bereket ve zenginligini yoluna bas koyanlarla paylasir. Tehlike ve korkulara ragmen insani dipsiz denize daldiran ise asktir. Söz konusu ask asik edebiyatinda beseri bir kadinla iliskilendirilirken, tasavvuf edebiyatinda Allahi isaret eder. Her iki durumda da masuku kesfetme duygusunun verdigi haz, insanin her seyi göze almasini saglar. Deniz metaforu iste bu cagrisim zenginligi ile Türk halk edebiyati ürünlerinde önemli bir yer edinmistir.