Rüya Üzerine

Uyaniklikta da rüyada da ayni yetiler is basindadir ama birinde gerilim altinda, digerinde gevsektirler. Rüya tüm zihinsel yasami barindirir, sadece odaklanma eksiktir. Yine algilariz, yine hatirlariz, yine akil yürütürüz Algilar, anilar ve uslamlamalar rüya gören kiside bolca görülebilir ama zihin sahasinda bu bolluk hicbir anlam ifade etmez. Caba gerektiren sey, söz konusu düzenlemenin kesinligidir. Rüya Üzerinenin bu edisyonunda Bergsonun Londra Psikoloji Enstitüsünde verdigi rüya üzerine dersi ve Stevensonin rüyalar üzerine denemesini bir arada veriyoruz. Bergson icin rüya hali ve uyaniklik halinde zihnin isleyis mekanizmasi prensipte aynidir. Aralarindaki asil fark uykuda kayitsizlik, uyaniklikta gerginlik halinin hakim olmasidir. Rüyalarin malzemelerinin nihai kaynagi cagrisimlarin iliski kurdugu temel bellektir ve bellekten hangi icerigin yüzeye cikacagini belirleyen seyse ister ic dünyada yasanan ister dis dünyadan duyular araciligiyla algilanan cagrisimlardir. Düalite temasinin en ünlü örneklerinden birini vermis olan R. L. Stevensonin, yani Dr. Jekyll ile Bay Hydein yazarinin rüyalar üzerine yorumu ya da daha dogrusu rüyalara bictigi deger nispeten farklidir. Zira burada bir filozofun ve roman yazarinin ayni konuya yaklasimindaki farkliliklar kendini gösteriyor, rüyalarin islevsel degerinin ne oldugunu anlamak yerine yaraticilik bakimindan ne rol tasidiklarini anlama kaygisi ediniliyor. Stevenson icin rüya hali, perilerinin is basinda oldugu, kendisine hikayelerinin neredeyse tümünün saglandigi haldir. Hikayelerinin baslangic sahnelerini saglayan rüyalardir, yazarsa sadece ayrintilari dolduran kisidir