Kantin Salt Akil Dini

Aydinlanma dönemi, felsefe tarihinin önemli evrelerinden biridir. Bu dönemde filozoflar, gecmis caglarin felsefi mirasini yeniden yorumlamislar ve insanligin gelecegine dair cözümler sunmuslardir. Uzun yillar süren savaslarin ardindan bitap düsen Avrupa, bu durumdan kendine cikar yol aramaya baslamistir. Egitimli birey, egitimli toplum fikriyle özetlenecek Aydinlanma düsüncesi, pek cok alanda cigir acici düsünür ve düsünce eseri yetistirmistir. Din ve felsefe, hic kuskusuz bu alanlarin en basta gelenleridir. Düsünürler, insan soyunun en kadim iki meselesini, kimi zaman ayristirici, kimi zaman birlestirici bir üslupla yeniden yorumlamislardir. Alman Aydinlanma düsüncesi ise, özellikle din ve felsefenin bütünleyici bir bakis acisiyla etüt edilmesi üzerine kuruludur. Bu minvalde Alman düsünür Immanuel Kantin 1724-1804 fikirleri, hala güncelligini korumaktadir.
Die Religion innerhalb der Grenzen der blossen Vernunft-Salt Aklin Sinirlari Icerisinde Din 1793 adli eseri, filozofun yasaminin son dönemlerinde kaleme aldigi bir eser olmakla birlikte, daha önceki eserlerinde yer vermedigi bazi önemli hususlari tartismaya acmaktadir. Insan dogasindaki radikal kötülük basta olmak üzere, filozof, pek cok dini meseleyi, ilk kez bu eserinde ele almaktadir. Filozof, akil dini ile vahiy dinini bulusturmaktan ziyade bu ikisini terkip ederek asan ücüncü bir yol arayisindadir. Böylelikle uzun yillar dini mücadeleler altinda ezilen insanliga, onu sulha kavusturacagi ümit edilen bir cikar yol sunulur. Cünkü düsünür bu iki din yorumu arasinda taraf tutmak yoluyla, onulmaz ihtilafin cözülemeyeceginin bilincindedir. Sonuc olarak, dini inanislardaki dejenerasyonu gidermeye yönelik muhtemel tecdit ve ihya tesebbüslerine, ancak onlardaki etik özün murakabesinde basvurulabilecegi kuvvetle ileri sürülebilir. Bu bilgilerden hareketle eserin, din felsefesinin kurucu eserleri arasinda oldugu da belirtilmelidir.