Ruscuklu Ali Fethi Efendi Hayati, Eserleri ve Hilye-i Sultanisi

Osmanli Imparatorlugu icin XIX. Asir, buyuk bir degisim ve dönusumun yasandigi dönemdir. Bunda devlet adamligi sifatlarinin yaninda entelektuel birikimleriyle rol alan bircok muhim sahsin rolu vardir. Ilmiye sinifindan olup dönemin degisen dinamikleriyle birlikte ortaya cikan olusumlarinda yer alan Ruscuklu Ali Feth Efendi sairliginin yani sira mutercimligi ve kutuphaneciligiyle de ön plana cikmistir. Kusadali Ibrahim Halvetnin manev terbiyesiyle olgunlasan Ruscuklu, bu durumu eserlerine aksettirmistir. Tasavvuf bir nesve ile kaleme aldigi
siirleri de vardir. Murettep bir divani olmayan Ali Feth Efendinin manzum ve mensur bir tarzda yazdigi Mlad-i Muhammediyye-i Hakaniyye ve Hilye-i Fethiyye-i Sultaniyye Hilye-i Sultan isimli eserinde
klasik serh gelenegine uygun olarak Hz. Aliden rivayet edilen hilye hadisini tercume ve serh etmistir. Hilye-i Sultannin Sultan Abdulmecidin kendi yazdigi bir hilye levhasinin Sultan II. Mahmud Turbesine asilmasi dolayisiyla yazildigi bilinmektedir. Muellif hatti oldugu ve Sultan Abdulmecide takdim edildigi anlasilan eserin yurt ici ve yurt disindaki kutuphanelerde baska bir nushasina rastlanmamistir. Eser, bir mukaddime, on iki bölum ve kisa bir hatimeden olusmaktadir. Ilk on bölumu mensur bir mevlid olarak nitelendirmek mumkundur. Hz. Peygamberin hilyesinin serhi niteledigindeki on birinci bölum eserin asil kismini olusturmaktadir. Bunlardan baska eserin basinda sekiz adet dönemin alimlerinin yazdigi takriz bulunmaktadir. Bu calismada Ruscuklu Ali fethi Efendinin hayati biyografik kaynaklarin yani sira arsiv belgelerinin isiginda ele alinmis, matbu ve yazma eserleri tanitilmis, Hilye-i Sultansinin ise muhteva incelemesi yapilmis ve transkripsiyonlu metni ortaya konmustur. Metnin dipnotlarinda Ruscuklunun yaptigi ayet, hadis ve Arapca siir iktibaslarinin kaynaklari ve
cevirileri verilmistir. Yildiz Sarayi kutuphanesinden Istanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kutuphanesine intikal eden ve bir bucuk asirdan fazla gun yuzune cikmayi bekleyen Hilye-i Sultannin cesitli kaynaklardan
istifade edilerek cok agdali bir dil kullanilmamakla birlikte sanatkarane bir uslupla yazildigini söylemek mumkundur.