Türk Edebiyatinda Bohem

Hemen herkesin asina oldugu ancak tanimlamaya gelince zorlanilabilecek bir kavram olan bohemin ilk karsiliginin derbeder olmasi belki de ilk ipucudur. Paris merkezli ilk bohem sanat topluluklari icinde yer alan Henry Murger, Nerval, Gautier, Baudelaire ve Rimbaud gibi sanatkarlar, tarihsel anlamda 20. yüzyilin ikinci yarisindan günümüze farkli cografyalarda muhtelif muadiller üretmis, bu itibarla yerel baglamindan siyrilarak evrensel, cok boyutlu ve kompleks bir deger haline gelmis bohem tipinin öncü temsilcileridir.
Topraklarimiza asirlik bir gecikmeyle giren bu kavramin ve bohem sanatkar profilinin belki de bu yönüyle pek de taninmayan bir öncülü vardir air-i Azam Abdülhak Hamit Tarhan. Ancak bohem, bir kusak hareketi oldugundan, tarihinin yazimi icin kusaklari beklemek gerekecektir. 1930larin basinda Fikret Adil önderliginde sekillenen, Necip Fazil Kisakürek, Peyami Safa, Aka Gündüz ve Mahmut Yesari gibi isimlerin yer aldigi Asmalimescit Kusagi, ardindan, 50li yillarin ikinci yarisinda Attila Ilhanin etrafinda toplanan Demir Özlü, Ferit Edgü, Orhan Duru, Ahmet Oktay ve Tezer Özlü gibi kalemlerin teskil ettigi Baylan Kusagi iki ana dalgayi olusturur. Bu iki kusagin yani sira, herhangi bir toplulugun organik bütünlügüne dahil edilemeyecek olduklari halde mizaclari ve sanat telakkileriyle bohemi derinlemesine yasamis Orhan Veli Kanik, Cahit Sitki Taranci ve Sait Faik Abasiyanik gibi sahsiyetler de serencama katilir. Keza Oguz Haluk Alplacin, nam-i diger Hayalet Oguz, lakabina yarasir bicimde kitabin sayfalari arasinda dolasir. Kitap boyunca adi sik sik zikredilen Lebon, Markiz, Baylan, Degüstasyon gibi bohem ugragi mekanlar ise kitabin öbür kahramanlaridir.
Cem Yilmaz Budan, kökeni itibariyla kisaca Batida burjuva ideolojisinin egemen söylemi etrafinda vücut bulan modern toplumun dayattigi degerler manzumesi karsisinda gelisen entelektüel huzursuzlugun estetik düzlemdeki disavurumu olarak tanimlanabilecek bohemin tarihsel ve sosyolojik arka planini ele alirken Türkiyedeki serüvenini nesnel bir degerlendirmeye tabi tutarak inceledigi bu kapsamli calismasinda, tipki kavramin kendisi gibi, zevkle ve merakla okunacak senlikli bir kitap ortaya cikarmayi basariyor.