Ingiltere Üzerine Notlar

Jamess Park gercek bir tasra, Ingiliz tasrasidir. Devasa kadim agaclar, gercek cayirlar, ördekler ve su kuslariyla dolu büyük bir gölet, inekler ve koyunlar kapali bir alanda, her zaman taze olan otlarla beslenirler. Westminster Abbeyi cevreleyen dar yesil alanda bile koyunlar vardir. Bu insanlarin kirsal yasami yürekten sevdiklerine kanaat getirirsiniz. Bundan emin olmak ve kanitlarini bulmak icin Chaucerdan Shakespearee, Thomsondan Wordsworth ve Shelleye kadar edebiyatlarini okumak yeterlidir.
Edeb eserleri cözümlemede irk, cevre ve zaman ilkesiyle kendi döneminde cigir acan Hippolyte Taine, yalnizca Avrupada degil, 19. yüzyil Osmanli edebiyat ve elestiri cevrelerinde de derin izler birakmistir. Edeb metni tarihsel, toplumsal ve kültürel baglami icinde ele alma anlayisi, modern elestirinin kurucu adimlarindan biri olarak kabul edilir. Ingiltere Üzerine Notlar, Tainein 1861-1862 yillarinda gerceklestirdigi Ingiltere seyahatine dair gözlemlerinden olusur. Victoria dönemi Britanyasinin toplumsal yapisini, kent hayatini, ahlaki degerlerini ve gündelik yasamini derinlikli bir bakisla ele alan bu metin, bir medeniyetin zihin haritasini sunar. Ingiliz ruhunu anlamaya calisan bu dikkatli Fransiz bakisi, döneminin aliskanliklarini, sinif yapisini ve calisma ahlakini karsilastirmali bir perspektifle degerlendirir; yalnizca gözlemlemekle kalmaz, kendi ülkesine ve caginin toplumsal yapilarina da ayna tutar.
Fransizcadan yapilan bu ceviriyle ilk kez Türkceye kazandirilan Ingiltere Üzerine Notlar, VakifBank Kültür Yayinlari etiketiyle okurlarini bekliyor.
Yazar Hakkinda
Hippolyte-adolphe Taine
Fransiz elestirmen ve tarihci. 21 Nisan 1828de Vouziers Ardennede dogmus, 5 Mart 1893te Pariste hayatini kaybetmistir. Ilk ögrenimini Rethel ve Pariste tamamlar; yirmi yasinda cole Normale Supérieuree girer. Spinoza ve Hegele hayranlik duyar; doga bilimlerine ise derin bir tutkuyla baglanir. Taine, 19. yüzyilin en saygin ahlaki figürlerinden biri olarak kabul edilir. Bilime duydugu karsiliksiz baglilik, yasami boyunca sürer. Fransiz Devriminin destansi anlatisini sorgulama cesareti göstererek edindigi itibari riske atar. Felsefi düsüncesi, Alman idealizmi ile Ingiliz pozitivizmi arasinda bir sentez kurmaya calisir; özgün bir kuramci olmaktan cok, parlak bir yorumlayici olarak öne cikar. Fransiz düsüncesinin, Anglo-Germen düsüncenin tek yanliliklarini dengelemek ve bu düsüncelerin canli sonuclarini yaymakla yükümlü olduguna inanir. Estetik anlayisinda baslangicta Hegelci temelleri esas alir, ancak zamanla bu yaklasimi natüralist ögelerle harmanlar. Irk, cevre ve tarihsel an gibi sanati belirleyen etkenler üzerine kurdugu teori ve sanatsal degerlerin hiyerarsisine dair görüsleriyle taninir; her ne kadar bu fikirler modern estetik tarafindan elestirilse de birey psikolojisinden cok tarihsel tiplerin cözümlemesindeki yetkinligiyle dikkat ceker. Sanat, devlet ve toplumsal kurumlar üzerine yürüttügü cözümlemelerle 19. yüzyil düsünce dünyasinda kalici bir iz birakir.