Salt Aklin Sinirlari Dahilinde Din

Ahlak, özgür ve dolayisiyla akli sayesinde kosulsuz yasaya bagli bir varlik olan insan kavrami üzerine insa edildigi sürece, insan ne ödevini tanimak icin kendi üzerinde bir varlik idesine ne de ödevini gözetmek icin ahlak yasasindan baska bir güdüye ihtiyac duyar Ahlak, her ne kadar kendi maksatlari icin iradenin belirleniminden önceki bir amac tasavvuruna ihtiyac duymasa da sebep olarak degil, tersine yasalara uygun bir sekilde elde edilen maksimlerin zorunlu sonucu türünden bir amacla mecburi bir iliskide olmasi muhtemeldir Öyle ki bu amac, sahip olmak zorunda oldugumuz bütün amaclarin bicimsel kosulu olan ödev ama ayni zamanda sahip oldugumuz bütün kosullu amaclarla uyusan kosulu ödevin gözetilmesine karsilik gelen mutlulugu da kendinde iceren nesnenin yalnizca idesidir. Bu, imkanini en yüksek, ahlaki ve en kutsal olan ve de her seye gücü yeten bir Varlikta kabul etmek zorunda oldugumuz, dünyadaki en yüksek iyi idesidir. Yalnizca bu ide en yüksek iyinin her iki ögesini birlestirebilir. Ancak bu ide pratik acidan bos sayilmaz; cünkü o bizim dogal ihtiyaclarimizda ve bütün yapip etmelerimizde genel olarak dikkate alinan, akil tarafindan yönlendirilebilen son-amac düsünüldügünde isimize yarar, aksi takdirde o ahlaki kararlarimiz icin bir engel olabilir. Burada önemli olan, bu idenin ahlaktan kaynaklaniyor olmasina karsin ahlakin temeli olmayisidir Sonucta insan onda ahlaki olarak etkide bulunan ihtiyac sayesinde ödevlerinin, basariyi da iceren bir son-amac olarak düsünülebilecegini kanitlar.