Sübha-i Sibyanin Kibris Nüshalari Üzerine Dil Incelemesi

Islam kültüründe belagat ve benzeri cogu calisma gibi, sözlük calismalari da, okunacak Arapca eserleri cözümlemeyi kolaylastiracak, dogru anlamayi saglayacaktir. Bu baglamda Türk kültür tarihi icerisinde, özellikle Osmanli hayatinda manzum sözlük yazimi ilk olarak Feristeoglu Lugati ile karsimiza cikmaktadir. Manzum sözlük yazma geleneginin, sonraki yüzyillarda daha farkli bicimlerde kendini gösterdigini, Feristeoglu Lugatine nazire olarak yazilmis oldugu anlasilan Sübha-i Sibyan adli eser örneginde görmekteyiz. Gerek Feristeoglu Lugati, gerekse Sübha-i Sibyan adli eserlerin kelime kadrosunu, Islam dininin temel kaynagi olan Kuranin olusturdugunu belirtmeliyiz. Osmanli kültür hayati icerisinde, 18. yüzyilda baslayip, 19. yüzyila kadar devam eden sürecte, egitim hayatinin vezgecilmezleri arasinda bulunan bu sözlüklerin, cocuklar icin hazirlanmis Arapca Türkce manzum sözlük kategorisi icerisinde yer aldigini özellikle belirtmek gerekir. Her ne kadar bu eser, Arapca-Türkce manzum sözlük kategorisi icerisinde yer alsa da, icerisinde yer yer Türkce Arapca bicimlere de rastlandigi görülmektedir. Sibyan mekteplerinde ögretilen derslere ilaveten okutulan bu manzum sözlüklerdeki temel amacin, cocuklarin sözcükleri daha kolay ezberlemeleri, ögretilmek istenenin hafizada daha kolay kalabilmesini saglamak oldugu, bunun icin de ahenkli bir söylesinin tercih edilerek ses, kafiye ve anlam özelliklerinden faydalanildigi anlasilmaktadir.