Gaspirali Ismail

Gaspirali, Türk Milletinin bir bütün olduguna inaniyordu. Cografi ayriliklari ve lehceyi bu bütünün önünde bir engel olarak görmüyordu. Bu düsüncesinde dile büyük bir önem veriyor, sade bir Türkce ile konusup yazmanin bu bütünlügü saglamada önemli bir adim olacagina inaniyordu.
Dil konusunda gösterdigi özverili cabalari egitim konusunda da gösteren Gaspirali Ismail, ilk okulunu, 1884 yilinda Bahcesarayda acmistir. Yeni bir yöntemle okumayi ve yazmayi kisa zamanda ögreten okullarin sayisi gittikce artmis, 10 yil icinde bu yöntemle egitim veren 100 kadar okulun acilmasina öncülük etmistir. Arastirmacilara göre, bu rakam daha sonra 5 bine kadar ulasmistir.
Fikirleri, cikardigi Tercüman Gazetesi araciligiyla, Kafkasya, Kazan, Sibirya, Türkistan, Cin, Iran ve Misirda taninan Gaspirali, 1907de, Kahirede bir Islam Kongresi toplayabilmek icin büyük caba sarf etmis,1910da ise Hindistana giderek Bombaydaki Encümen-i Islamiyenin toplantilarina katilarak görüslerini anlatmistir.
Türk Dünyasinin gördügü ender zeki ve idealist sahsiyetlerden birisi olan Gaspirali Ismail, sadece Rusya Türklerinin degil, bütün Müslümanlarin meseleleriyle yakindan ilgilenmistir.
Bu kitap, Carlik Rusyasinin Türk halkini egitimsizlige ve gerilige sürükleyen politikalarina karsi siyasi mücadelenin ve toplumsal bir bilincinin olusturulmasinin da öyküsü aslinda. Gaspirali Ismail ile ortaya konulan fikirler, bir dönemin kirilmasini da yansitmasi acisindan tarihe isik tutuyor.